Ngành công nghiệp sơn tại Việt Nam có lịch sử phát triển khá lâu đời, với điểm khởi đầu từ khoảng năm 1914-1920.
Đây là giai đoạn mà những xưởng sản xuất sơn dầu đầu tiên bắt đầu xuất hiện tại Việt Nam, đánh dấu sự khai sinh của ngành sơn Việt Nam. Trong số đó, nổi bật nhất là công ty sơn của ông Nguyễn Sơn Hà, người được coi là "ông tổ" của ngành sơn Việt Nam.
Giai đoạn 1914 – 1954: Sự Hình Thành và Phát Triển Ban Đầu
Từ năm 1914 đến 1954, ngành sơn Việt Nam bắt đầu hình thành với ba hãng sơn lớn của người Việt tại ba thành phố chính:
Hà Nội: Công ty sơn Thái Bình tại Cầu Diễn, sau này phát triển thành Công ty Hóa chất Sơn Hà Nội và hiện nay là Công ty Cổ phần Hóa chất Sơn Hà Nội.
Hải Phòng: Công ty Sơn Nguyễn Sơn Hà, sau này đổi tên thành Công ty Sơn Phú Hà và hiện nay là Công ty Cổ phần Sơn Hải Phòng.
Sài Gòn (nay là Thành phố Hồ Chí Minh): Công ty sơn Bạch Tuyết do ông Bùi Duy Cận, một cộng sự của ông Nguyễn Sơn Hà, thành lập. Hiện nay, công ty này đã trở thành Công ty Cổ phần Sơn Bạch Tuyết.
Trong giai đoạn này, sản phẩm chủ yếu là sơn dầu và sơn alkyd gốc dung môi với công nghệ đơn giản, chất lượng sơn không cao, chủ yếu phục vụ cho các yêu cầu trang trí xây dựng. Các loại sơn công nghiệp chất lượng cao chủ yếu vẫn phải nhập khẩu.
Giai đoạn 1954 – 1975: Sự Phát Triển Khác Biệt Giữa Miền Bắc và Miền Nam
Sau năm 1954, Việt Nam tạm thời chia cắt thành hai miền Bắc - Nam với hai chế độ chính trị khác nhau, dẫn đến những điều kiện phát triển kinh tế và ngành sơn khác biệt.
Miền Bắc có ba nhà máy sơn lớn thuộc sở hữu nhà nước:
Nhà máy Sơn Tổng Hợp Hà Nội: mới thành lập, do Tổng cục Hóa chất quản lý.
Nhà máy Hóa chất Sơn Hà Nội: trước đây là Công ty Sơn Thái Bình – Cầu Diễn, do Sở Công nghiệp Hà Nội quản lý.
Nhà máy Sơn Hải Phòng: trước đây là xí nghiệp Sơn Phú Hà, do Sở Công nghiệp Hải Phòng quản lý.
Sản phẩm chính trong giai đoạn này là sơn dầu nhựa thiên nhiên và sơn alkyd (với nguyên liệu nhựa alkyd nhập khẩu), chủ yếu phục vụ cho công nghiệp dân dụng và trang trí. Tuy nhiên, do nguồn ngoại tệ hạn chế, sản lượng sản xuất còn thấp, không đáp ứng đủ nhu cầu.
Miền Nam phát triển mạnh mẽ hơn với khoảng 16 hãng sơn lớn nhỏ, sản xuất đa dạng các loại sơn với tổng sản lượng khoảng 7.000 tấn/năm (theo số liệu của Tổng Cục Hóa chất vào năm 1976). Nguyên liệu sản xuất chủ yếu nhập khẩu với chất lượng cao và công nghệ hiện đại. Các nhà máy lớn bao gồm:
Nhà máy Sơn Bạch Tuyết và Huệ Phát: sản xuất sơn alkyd dùng cho ngành xây dựng và một lượng nhỏ sơn Epoxy.
Nhà máy Sơn Á Đông, Á Châu, Việt Điểu, Vĩnh Phát: sau năm 1975, các nhà máy này được sáp nhập thành Xí nghiệp Sơn Á Đông, hiện nay là Công ty Cổ phần Sơn Á Đông.
Ngoài ra, còn có một số nhà máy nhỏ chuyên sản xuất các loại sơn công nghiệp chất lượng cao như sơn gỗ khô nhanh gốc nitrocellulose, sơn tân trang xe hơi, sơn tàu biển...
Giai đoạn 1976 – 1989: Thời Kỳ Kinh Tế Bao Cấp và Sự Trì Trệ
Sau năm 1975, Việt Nam bước vào thời kỳ kinh tế bao cấp, kéo theo đó là sự trì trệ trong phát triển ngành sơn. Trong giai đoạn này, sản phẩm sơn tiêu thụ trong nước chỉ là sơn dầu, hoàn toàn không có sơn nước. Nhà cửa và công trình xây dựng chỉ được trang trí bằng nước vôi màu. Các loại sơn nhựa tổng hợp chất lượng cao như sơn gốc alkyd, epoxy chỉ được sản xuất với số lượng ít do hạn mức ngoại tệ nhập khẩu nguyên liệu hạn chế.
Tuy nhiên, các sản phẩm sơn gốc dầu nhựa thiên nhiên với chất lượng thấp hơn lại được sản xuất nhiều hơn, do nguồn cung cấp nhựa tạo màng trong nước dồi dào và rẻ tiền như nhựa thông và chai cục. Tổng sản lượng sơn trong giai đoạn này chỉ đạt dưới 10.000 tấn/năm, không đủ đáp ứng nhu cầu. Những loại sơn có chất lượng tốt đều bị phân phối theo chỉ tiêu và giá bao cấp do Nhà nước quản lý.
Hầu hết các công ty, xí nghiệp sản xuất sơn trong giai đoạn này đều thuộc quyền sở hữu của Nhà nước. Ở miền Bắc, vẫn duy trì ba công ty sơn như giai đoạn 1954 – 1975, cùng với một xưởng nhỏ sản xuất sơn của hải quân. Ở miền Trung có một xí nghiệp sơn nhỏ thuộc Công ty Kỹ thuật Hóa chất Đà Nẵng. Ở miền Nam, có một công ty sơn Đồng Nai, được cải tạo từ hãng sơn tư nhân Hồng Phát và thuộc sở hữu của Sở Công nghiệp Đồng Nai.
Ngoài ra, các nhà máy sơn lớn khác như Công ty Sơn chất dẻo Á Đông, Vĩnh Phát, Việt Điểu cũng thuộc sở hữu nhà nước. Nhà máy sơn Bạch Tuyết, nổi tiếng nhất ở Sài Gòn và TP. Hồ Chí Minh, cũng thuộc sở hữu của Sở Công nghiệp TP. Hồ Chí Minh.
Giai đoạn 1986 – 1990: Bước Đầu Của Sự Đổi Mới
Từ năm 1986, với chính sách "Đổi Mới" toàn diện về kinh tế và xã hội, Việt Nam đã bắt đầu bước vào một giai đoạn phát triển mới. Tuy nhiên, phải đến năm 1990, ngành sơn Việt Nam mới thực sự chuyển mình và bắt đầu phát triển mạnh mẽ hơn.
Sự cải cách này đã giúp ngành sơn Việt Nam thoát khỏi tình trạng trì trệ và bắt đầu đón nhận những công nghệ, quy trình sản xuất tiên tiến, đồng thời mở rộng quy mô sản xuất để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của thị trường trong nước và quốc tế.
Để được tư vấn sản phẩm:
|
|
|
CÔNG TY CỔ PHẦN HÓA CHẤT T&T (TTCHEM)
